Podstawy pielęgniarstwa epidemiologicznego

W ostatnich latach nastąpił ogromny postęp w dziedzinie nauk medycznych umożliwiający dłuższą przeżywalność przewlekle chorych i ratowanie życia ciężko chorym pacjentom. Stosowane metody diagnostyki i leczenia są jednak coraz bardziej inwazyjne, mogą prowadzić do okresowego stanu obniżenia odporności a szeroko stosowane antybiotyki selekcjonują szczepy charakteryzujące się wysoką opornością na stosowane leki. Wszystkie te uwarunkowania zwiększają ryzyko wystąpienia zakażeń szpitalnych/zakładowych, które nadal stanowią istotny problem współczesnej medycyny niwecząc często efekty pracy lekarzy i pielęgniarek.
Opracowane skuteczne programy kontroli zakażeń szpitalnych są wielokierunkowe - obejmują między innymi rozpoznawanie i rejestrację zakażeń, analizę przyczyn ich występowania, wykrywanie i ograniczenie powstających ognisk epidemicznych, opracowanie i przestrzeganie zasad szeroko pojętej higieny szpitalnej oraz edukację całego personelu. Za realizację przyjętego programu odpowiedzialny jest Zespół Zakażeń Szpitalnych, który zgodnie z ustawą o chorobach zakaźnych i zakażeniach powinien być powołany w każdym szpitalu. Jedynym członkiem zespołu, który zajmuje się problemem zakażeń w pełnym wymiarze godzin pracy jest pielęgniarka epidemiologiczna. Pełniona przez nią funkcja wymaga ogromnej wiedzy z zakresu epidemiologii i mikrobiologii, dużego doświadczenia zawodowego i umiejętności współpracy z całym personelem szpitala. Przygotowanie merytoryczne pielęgniarki do pracy w Zespole Kontroli Zakażeń Szpitalnych jest celem otwartej w 2001 roku specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego.
Podręcznik Podstawy pielęgniarstwa epidemiologicznego został opracowany w sposób umożliwiający uzyskanie wiedzy w zakresie zgodnym z programem specjalizacji. Zawarto w nim podstawowe wiadomości z dziedziny mikrobiologii, immunologii i epidemiologii, omówiono wybrane postacie kliniczne zakażeń oraz infekcje charakterystyczne dla określonych obszarów szpitala, przedstawiono zasady postępowania ograniczającego występowanie zakażeń zakładowych. Mamy nadzieję, że podręcznik ten będzie pomocny nie tylko w przygotowaniu do egzaminu specjalizacyjnego, ale także w codziennej pracy pielęgniarek epidemiologicznych.
Małgorzata Fleischer