Strażnicy mózgu

Wszyscy chcemy, aby nasze umysły jak najdłużej działały sprawnie. Szukamy więc różnych wskazań i recept, dzięki którym moglibyśmy nawet w podeszłym wieku myśleć jasno i logicznie. W tych poszukiwaniach nie ustają także najwybitniejsi uczeni. Michal Schwartz, znakomita specjalistka w zakresie immunologii i neuronauki, dokonała na tym polu rewolucyjnych odkryć. Dzięki nim rozumiemy dzisiaj, w jaki sposób układ odpornościowy regeneruje starzejący się mózg i wpływa na sprawność funkcji poznawczych, takich jak uczenie się i pamięć. Ustalenia Michal Schwartz wpłynęły na badania nad metodami leczenia ciężkich chorób np. Alzheimera, Parkinsona czy stwardnienia zanikowego bocznego, dają również nadzieję chorym na depresję i niewidomym.
Co ważne, Schwartz podpowiada także, jak sami możemy wzmocnić i usprawnić nasze mózgi. Zachęca więc do regularnej aktywności fizycznej i przestrzegania zdrowej diety. Zwraca uwagę na znaczenie medytacji, podtrzymywania więzi społecznych i utrzymywania mózgu w aktywności.
„Jaką korzyść z tej wiedzy mogą odnieść pacjenci? Jakie to ma znaczenie dla mnie i dla moich bliskich? Czy ta wiedza może mi poprawić pamięć? Czy pomoże mojej teściowej, która zmaga się z chorobą Alzheimera, odzyskać klarowność umysłu? Czy może pomóc mojej żonie, która po porodzie walczy z lękami i zmiennością nastrojów? Czy pomoże mojemu synowi, który niedawno wrócił z długiej misji wojskowej, powrócić do normalnego życia? Czy sprawi, że sąsiadka po wypadku, w którym doznała całkowitego paraliżu, znów zacznie chodzić? Ku czemu wiodą nas te wszystkie odkrycia? Czy za dziesięć lat zmienią sposób leczenia chorób mózgu i umysłu? Sądzimy, że faktycznie mogą one przyczynić się do wszystkich wymienionych rzeczy. Nieuchronnie stajemy zatem wobec pytania, co należy jeszcze zrobić, by zmiana, którą przyniosły ze sobą nasze dokonania, stała się rzeczywistością.”
Michal Schwartz
Fragmenty::
(…) Kompetencje w dziedzinie immunologii i neuronauki ułatwiły mi badanie tego, w jaki sposób układ odpornościowy i umysł – dwa podstawowe systemy naszego ciała, które wcześniej uważano za całkowicie odrębne od siebie – w rzeczywistości współdziałają ze sobą, by zachować nasz mózg w zdrowiu. Najkrócej mówiąc, twierdzę, że układ odpornościowy – sieć komórek i organów naszego ciała broniąca nas przed chorobami – jest kluczowym czynnikiem, utrzymującym nasz mózg w dobrej kondycji. Moja teoria proponuje sposób takiej regulacji układu immunologicznego, który pozwoli utrzymać przez całe życie sprawność mózgu, stwarzając nowe nadzieje na wyleczenie różnych schorzeń neurologicznych, a nawet na częściowe przywrócenie młodości mózgu, który uległ procesowi starzenia.
Gdy pod kierunkiem profesorów Michaela Seli i Edny Mozes z Instytutu Naukowego Weizmanna broniłam pracy doktorskiej z immunologii, sądzono, że choć układ odpornościowy jest niezbędny do naprawy wszystkich innych tkanek naszego ciała, mózg stanowi wyjątek od tej reguły. Ten powszechnie wyznawany pogląd oparty był na znajomości funkcjonowania bariery krew – mózg, która umożliwia optymalną stabilizację środowiska mózgu, niezbędną ze względu na jego delikatny charakter i konieczność utrzymywania go w doskonałej sprawności. Mnie myśl, że tak ważny organ jak mózg, którego nie da się przeszczepić, „zrezygnował” z nieocenionej ochrony układu odpornościowego, wydała się niemal paradoksalna. Zdecydowałam wówczas, że dołączę do grupy badaczy z Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, która wówczas (w 1978 roku) pod kierunkiem profesora Bernarda Agranoffa prowadziła pionierskie badania nad procesem naprawy centralnego układu nerwowego. Właśnie w tym laboratorium po raz pierwszy zetknęłam się z niezdolnością centralnego układu nerwowego do samodzielnego naprawiania uszkodzeń. (...)