Reformy zdrowotne - uniwersalny kłopot

Systemy zdrowotne (opieka zdrowotna) zawsze podlegały zmianom - już to w wyniku ewolucji, już to jako element celowych przekształceń. Jednak w II połowie lat 80. zmiany te zostały zintensyfikowane i przyspieszone, obejmowały często nie tylko sprawy techniczne -organizacyjne i finansowe - ale także podstawowe zasady, odnoszące się do wartości i uprawnień obywatelskich. Inicjatywy te, podejmowane prawie we wszystkich krajach świata, od samego początku określane były jako reformy opieki zdrowotnej. Samoświadomość autorów zmian interweniujących w modelowe rozwiązania systemów, a także treść publicznych i politycznych debat, w których powoływano pojęcie reformy, wyróżniała te przedsięwzięcia na tle wcześniejszych doświadczeń. Wśród krajów reformujących znalazła się także Polska. Początkom reform towarzyszył bezprecedensowy optymizm. Wydawało się, że znaleziono nowe, skuteczne narzędzia do uczynienia opieki zdrowotnej bardziej efektywną, a więc uzyskującą lepsze rezultaty za te same wydatki. Jednak próby wprowadzenia mechanizmów rynkowych - nawet w bardzo ograniczonym zakresie -napotkały sprzeciw społeczeństw nawykłych do korzystania z opieki zdrowotnej jako oczywistego uprawnienia. Okazało się, że w opiece zdrowotnej splatają się złożone interesy - także ekonomiczne - bardzo silnych grup, których opór może skutecznie sparaliżować dążenia reformatorskie. Wyszło także na jaw, że bardzo trudno jest łączyć dążenia racjonalizujące z rytmem politycznym. W wyniku trudności i barier dawny optymizm znacznie osłabł. Jednak zebrane doświadczenia pozwalają na znacznie bardziej rozsądne planowanie nowych celów oraz, co być może najważniejsze, na opracowanie dobrze (lepiej) zorganizowanego procesu przygotowywania i wdrażania zmian.