W związku z wprowadzeniem nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego od roku 2015 zmieniła się formuła egzaminu maturalnego. Egzamin maturalny z biologii sprawdza, tu jakim stopniu absolwent spełnia wymagania z zakresu biologii określone tu podstawie programowej kształcenia ogólnego. Zakres wiadomości i umiejętności sprawdzanych W czasie egzaminu oraz ogólne zasady obowiązujące na egzaminie od roku szkolnego 2014/2015 opisują dwa podstawowe dokumenty, zatwierdzone przez MEN i niezbędne w przygotowaniu do egzaminu:: - podstawa programowa kształcenia ogólnego dla III i IV etapu kształcenia, - informator o egzaminie maturalnym z biologii, dostępne na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej [www.cke.edu.pl] oraz na stronach internetowych okręgowych komisji egzaminacyjnych. Publikacja, którą macie Państwo w ręce, powinna pomóc maturzystom w dobrym przygotowaniu się do egzaminu oraz ułatwić pracę nauczycielom, którzy będą ich do tego egzaminu przygotowywać. Umożliwia ona porównanie swojej wiedzy i umiejętności z wymaganiami egzaminacyjnymi oraz doskonalenie się w udzielaniu trafnych odpowiedzi poprzez analizę zadań, schematów oceniania odpowiedzi oraz zasad ich oceniania. W publikacji tej znajdziecie Państwo:: - opis zasad nowego egzaminu maturalnego z biologii od roku 2015, - opis konstrukcji zadań i arkuszy egzaminacyjnych, - szczegółowe omówienie różnych typów zadań egzaminacyjnych z poszczególnych działów nowej podstawy programowej wraz z ich rozwiązaniami oraz omówieniem wymagań egzaminacyjnych, które są nimi sprawdzane, - opis sposobu rozwiązywania zadania, zawarty w komentarzach do zadań, - opis zasad oceniania zadań i arkuszy egzaminacyjnych, W publikacji wykorzystano materiały egzaminacyjne z biologii, jakie ukazały się w latach 2001-2016. Zostały one dostosowane (np. połączone w pakiety o podobnej tematyce) i uzupełnione nowymi poleceniami (oznaczonymi *) zgodnie z potrzebami nowej formuły egzaminu maturalnego. Dziękujemy pani Ewie Urbańskiej za pomoc w przygotowaniu tej publikacji i cenne uwagi do nowo utworzonych poleceń i ich rozwiązań. Autorki
WSTĘP Podstawowe zmiany w egzaminie maturalnym z biologii obowiązującym od 2015 roku w porównaniu z egzaminem do roku 2014 Zadania otwarte Zadania zamknięte ZADANIA I. BUDOWA CHEMICZNA ORGANIZMÓW II. BUDOWA I FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI III. METABOLIZM IV. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW 1. Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów 2. Wirusy 3. Bakterie 4. Protisty i rośliny pierwotnie wodne 5. Rośliny lądowe 6. Grzyby 7. Zwierzęta bezkręgowe 8. Zwierzęta kręgowe v. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka 1. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka 2. Homeostaza organizmu człowieka 3. Układ ruchu 4. Układ pokarmowy i przebieg procesów trawiennych 5. Układ oddechowy 6. Układ krwionośny 7. Układ odpornościowy 8. Układ wydalniczy 9. Układ nerwowy 10. Narządy zmysłów 11. Budowa i funkcje skóry 12. Układ dokrewny 13. Układ rozrodczy i rozwój człowieka VI. GENETYKA I BIOTECHNOLOGIA 1. Kwasy nukleinowe 2. Cykl komórkowy 3. Informacja genetyczna i jej ekspresja 4. Regulacja działania genów 5. Gen etyka mendlowska 6. Zmienność genetyczna; choroby genetyczne 7. Biotechnologia molekularna, inżynieria genetyczna i medycyna molekularna VII. EKOLOGIA VIII. RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNAZIEMI IX. EWOLUCJA ODPOWIEDZI I. BUDOWA CHEMICZNA ORGANIZMÓW II. BUDOWAI FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI III. METABOLIZM IV. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW 1. Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów 2. Wirusy 3. Bakterie 4. Protisty i rośliny pierwotnie wodne 5. Rośliny lądowe 6. Grzyby 7. Zwierzęta bezkręgowe 8. Zwierzęta kręgowe V. BUDOWA I FUNKCJONOWANIE ORGANIZMU CZŁOWIEKA 1. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka 2. Homeostaza organizmu człowieka 3. Układ ruchu 4. Układ pokarmowy i przebieg procesów trawiennych 5. Układ oddechowy 6. Układ krwionośny 7. Układ odpornościowy 8. Układ wydalniczy 9. Układ nerwowy 10. Narządy zmysłów 11. Budowa i funkcje skóry 12. Układ dokrewny 13. Układ rozrodczy i rozwój człowieka VI. GENETYKA I BIOTECHNOLOGIA 1. Kwasy nukleinowe 2. Cykl komórkowy 3. Informacja genetyczna i jej ekspresja 4. Regulacja działania genów 5. Genetyka mendlowska 6. Zmienność genetyczna; choro by genetyczne 7. Biotechnologia molekularna, inżynieria genetyczna i medycyna molekularna VII. EKOLOGIA VIII. RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNAZIEMI IX. EWOLUCJA PODSUMOWANIE- BIOLOGIA JAKO PRZEDMIOT DOŚWIADCZALNY