Anatomia kliniczna jamy nosowej i zatoki czołowej psa domowego

Choroby jamy nosowej i zatok przynosowych u psów stwarzają wiele problemów diagnostycznych. Podobne objawy obserwowane w wielu stanach patologicznych powodują, że najczęściej konieczne jest wykonanie badań dodatkowych. Przede wszystkim sięga się po badania radiologiczne. Jednak często nie pozwalają one na postawienie jednoznacznego rozpoznania, stąd konieczność stosowania nowoczesnych metod obrazowych, jakimi są rynoskopia i tomografia komputerowa. Na terenie jamy nosowej wykonywane są także zabiegi chirurgiczne, a zatoka czołowa wykorzystywana jest często jako miejsce dostępu w określonych operacjach kraniochirurgicznych. Polimorfizm psa, manifestujący się głównie na głowie, stwarza dodatkowe problemy zarówno anatomiczne, jak i kliniczne. Praca obejmowała następujące kierunki badawcze:: morfologiczne, z zastosowaniem endoskopu (rynoskopia), z zastosowaniem tomografii komputerowej (CT). Opisano szczegółowo budowę jamy nosowej, zatoki czołowej, zachyłka szczękowego i zachyłka klinowego u psów należących do morfotypu brachy-, mesati- i dolichocefalicznego. Wyniki badań morfologicznych odniesiono do obrazów generowanych przez rynoskop i tomograf komputerowy. Przeprowadzone obserwacje mają więc charakter interdyscyplinarny i aplikacyjny. W zależności od morfotypu psa stratygrafia, skeletotopia, syntopia i holotopia jamy nosowej i jej struktur ulegają znacznym zmianom. Te aspekty mają ogromne znaczenie w postępowaniu klinicznym, a także w interpretacji obrazów generowanych przez rynoskop oraz tomograf komputerowy. Uwarunkowania anatomiczne obserwowane u poszczególnych morfotypów psa mogą być przyczyną utrudniającą lub nawet uniemożliwiającą wykonanie rynoskopii. Przeprowadzone badania zdecydowanie wskazują, że u tego gatunku, niezależnie od morfotypu, jedyną zatoką przynosową jest parzysta zatoka czołowa. U psów dolicho- i większości mesaticefalicznych stwierdza się wtórny podział każdej z zatok czołowych na zatokę czołową przednią, przyśrodkową i boczną. W morfotypie brachycefalicznym występują trzy warianty ukształtowania zatoki czołowej:: obecność dobrze wykształconych, dwóch lub jednej, parzystych przestrzeni powietrznych; obecność jednej, bardzo małej, parzystej przestrzeni powietrznej oraz brak jakiejkolwiek przestrzeni powietrznej w obrębie kości czołowej.