Prezentowana publikacja zawiera dwa odrębne opracowania. W pierwszym opisane zostały zmiany systemu zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej, ze szczególnym uwzględnieniem instytucji pomocy społecznej, instytucji wprowadzanej w nowym zakresie, na nowych zasadach działania i z nowymi instrumentami w latach 90. W drugim opracowaniu zawarte zostały rozważania i opisane doświadczenia monitorowania i ewaluacji działań pomocy społecznej i ochrony socjalnej w wybranych dziedzinach polityki społecznej. Każde z opracowań ma inną konstrukcję. W pierwszym, przedstawione zostały trzy główne zagadnienia:: - Punkt wyjścia, czyli system zabezpieczenia społecznego w okresie realnego socjalizmu w celu wskazania głównych jego cech, od którego zaczęły się w okresie transformacji zarówno mniejsze zmiany, jak i radykalne reformy. - Następnie opisany został system pomocy społecznej jako główny dział pozaubezpieczeniowych programów socjalnych, a także inne specjalne programy socjalne lokowane zarówno poza pomocą społeczną, jak i poza systemem ubezpieczeń społecznych, a posiadające istotne znaczenie w przeciwdziałaniu ubóstwu i tworzeniu sieci bezpieczeństwa socjalnego. Podstawą opisu są rozwiązania polskie. Przykłady z innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej omawiane są wówczas, gdy różnice instytucjonalne są znaczne. - Omówione zostały wreszcie problemy, jakie występują na tle podejmowanych zmian, które mogą utrudniać proces transformacji bądź tylko wymagają czasu niezbędnego dla budowania nowych instytucji i przyswojenia zasad jej funkcjonowania. W drugim opracowaniu, poświęconym monitorowaniu i ewaluacji wybranych obszarów pomocy społecznej i ochrony socjalnej, przedstawione zostały zarówno ogólne problemy informacji oraz wskaźników społecznych, jak i przykłady podejścia do analizy efektywności wybranych aktywności socjalnych, a przede wszystkim pomocy społecznej. Publikacja przeznaczona jest nie tylko dla specjalistów, lecz także dla szerszego grona zainteresowanych przemianami instytucjonalnymi w dziedzinie pomocy społecznej oraz ochrony socjalnej w pozostałych branżach polityki społecznej i rynku pracy:: polityków, samorządowców, dziennikarzy oraz studentów wydziałów nauk społecznych.