Niniejsza książka jest pierwszą z trzech, które składają się na akademicki podręcznik psychoterapii, stanowiący jedną całość merytoryczną i dydaktyczną. Kolejne woluminy, wydawane jako odrębne pozycje, zostały zatytułowane:: Psychoterapia. Teoria, Psychoterapia. Praktyka oraz Psychoterapia. Badania i szkolenie. Są one poświęcone:: (1) koncepcjom teoretycznym, (2) praktyce psychoterapeutycznej stosowanej zwłaszcza wobec osób dorosłych z zaburzeniami neurotycznymi, schizofrenicznymi, z zaburzeniami z pogranicza nerwicy i psychozy (borderline), depresyjnymi, z zaburzeniami odżywiania oraz będącymi skutkiem traumy (m.in. seksualnej), a także z nowotworami, stosowanej również wobec dzieci, młodzieży i rodzin, oraz (3) badaniom empirycznym i szkoleniu w psychoterapii. Podział na trzy książki tworzące podręcznik akademicki jest podyktowany rozległością materiału teoretycznego, praktycznego i badawczego, jaki został opracowany w ciągu ostatnich kilku lat przez zespół ponad dwudziestu autorów. Przekazywany w ręce Czytelnika podręcznik odzwierciedla rozwój psychoterapii jako złożonej dyscypliny teoretycznej i praktycznej oraz przedmiotu szkoleń i badań naukowych. Niniejsza książka i dwie kolejne, które ukażą się niebawem, są przeznaczone głównie dla studentów psychologii zainteresowanych psychologią kliniczną człowieka dorosłego, psychoterapią oraz dla psychoterapeutów praktyków. Mogą one być także cenną pomocą dydaktyczną dla studentów i praktyków dziedzin pokrewnych:: pedagogiki, resocjalizacji, psychiatrii i in. Jak podaje Józef Pieter (1963), pojęcie psychoterapia wywodzi się z dwóch greckich określeń:: psyche (dusza) i therapein (leczyć). W potocznym ujęciu psychoterapia bywa traktowana jako pewien rodzaj rozmowy przeprowadzanej przez życzliwie ustosunkowaną osobę, jako dawanie rad, wspieranie, pocieszanie, uspokajanie, podtrzymywanie na duchu tego, kto nie potrafi uporać się ze swoimi kłopotami, po to, by złagodzić jego trudności (por. Grzesiuk, 2000a; 2000b). W szerokim sensie psychoterapia jest ujmowana jako ta dziedzina kultury, która skupia w sobie najogólniejsze pytania dotyczące natury ludzkiej, zdrowia i choroby człowieka oraz koncentruje się na cierpiącej, poszukującej pomocy jednostce (Rosińska, Olender-Dmowska, 1997). Przyjmuje się, że koncepcje psychoterapeutyczne wyrastają z kultury i społeczeństwa, w jakim powstały; są zawsze w pewnym stopniu jego odbiciem (Bohdanowicz, 1999).
Część I. NURTY TEORETYCZNE I SZKOŁY PSYCHOTERAPII 1. Psychoanaliza 2. Terapia behawioralno-poznawcza 3. Terapia humanistyczno-egzystencjalna 4. Terapia systemowa 5. Studia przypadków 6. Inne szkoły psychoterapeutyczne 7. Psychoterapia z perspektywy mikrobiologicznej
Część II. PRZYGOTOWANIE DO PSYCHOTERAPII I JEJ PRZEBIEG 8. Przygotowania do rozpoczęcia psychoterapii 9. Ogólna charakterystyka procesu psychoterapii
Część III. PROCESY I ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII 10. Dynamika relacji pacjent - terapeuta 11. Zjawisko oporu pacjenta przed zmianą 12. oświadczenie katharsis, odreagowanie i ekspresja ja 13. Wgląd, samopoznanie i schematy poznawcze w terapii 14. Procesy warunkowania i społecznego uczenia się w terapii
Część IV. PODSTAWOWE TECHNIKI I PROCEDURY PSYCHOTERAPII 15. Techniki psychoanalityczne 16. Techniki behawioralno-poznawcze 17. Techniki podejścia humanistyczno-egzystencjalnego 18. Techniki innych szkół psychoterapii 19. Inne techniki psychoterapii