Prawo w medycynie dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej

Lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej będąc pierwszym ogniwem kontaktu pacjenta ze światem medycyny, zajmuje szczególne miejsce w strukturze systemu służby zdrowia. Fakt ten oznacza dla lekarza pewne przywileje, ale jeszcze więcej obowiązków i zagrożeń. Specjalista, często uzbrojony w szeroką bazę diagnostyczną i zaplecze szpitalne, ma większe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, a funkcjonując w obszarze swojej specjalności jest narażony na pominięcie holistycznego podejścia do pacjenta. Lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej musi wykazać się wiedzą z większości najważniejszych specjalności medycznych, a konieczna wybiórczość tej wiedzy może stać się wrogiem lekarza w sytuacjach, gdy musi lub chce leczyć pacjenta samodzielnie.
Lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej jest narażony w specyficzny sposób na roszczeniową postawę pacjentów. Zagrożenie wystąpienia tej postawy, w pewnych sytuacjach zasadnej, w innych mniej, wymaga od lekarza rozważnego stosowania procedur diagnostycznych i terapeutycznych. Wymaga stosowania profilaktyki i prowadzenia edukacji zdrowotnej. Wszystkie te działania muszą być stosowane w przemyślany sposób, zgodny zarówno ze sztuką medyczną, jak i aktualnie obowiązującymi regulacjami prawnymi.
Aktualny stan prawny nie jest dany raz na zawsze. Wręcz przeciwnie - stale zmieniające się ustawy i rozporządzenia sprawiają, że to co było zgodne z prawem jeszcze wczoraj, dzisiaj jest już nieaktualne, a działania mogą okazać się bezprawne. Stałe śledzenie aktualnego stanu prawnego jest zadaniem trudnym dla osób zawodowo związanych z prawem, nie mówiąc o specjalistach z innych dziedzin. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że teksty prawnicze nie są pisane przyjaznym językiem, zrozumiałym dla ogółu społeczeństwa.
Powyższe rozważania w sposób jasny wskazują na konieczność stałego dokształcania się w zakresie obowiązujących przepisów prawa. Konieczność ta dotyczy również lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jako tych, którzy stojąc na najbardziej wysuniętej pozycji w służbie zdrowia są narażeni w szczególny sposób na odpowiedzialność za swoje działania lub ich brak. Są zobligowani do rozpoznania i respektowania pełni praw pacjenta.
Zdając sobie w pełni sprawę ze złożoności sytuacji, kieruję do Lekarzy Podstawowej Opieki Zdrowotnej niniejszą książkę. Dołożyłam wszelkich starań, by tekst książki był napisany jak najbardziej dostępnym językiem, a często skomplikowane i dwuznaczne sformułowania prawnicze stały się jasne i przyjazne. Starałam się przedstawić podstawowe aspekty prawa w medycynie, z którymi Lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej może zetknąć się najczęściej. Mając świadomość braku możliwości wyjaśnienia wszelkich zagadnień prawniczych, z którymi mogą się zetknąć lekarze POZ, przygotowałam tekst o charakterze kompendialnym i jednocześnie wprowadzającym. Przyświecała mi idea stworzenia podręcznika dla czytelników nie dysponujących czasem, a może i ochotą na samodzielne przedzieranie się przez meandry prawa. Ich samodzielne poznawanie utrudnia fakt, że litera kodeksu karnego, cywilnego, administracyjnego, spółek handlowych i dziesiątek innych aktów prawnych przenikają się wzajemnie i wymagają dla uzyskania pełnego obrazu, posiadania dogłębnej wiedzy jurydycznej. Dlatego też, w książce, którą trzymacie Państwo w rękach znajdziecie wnioski z zebranych najważniejszych aktów prawnych, regulujących codzienną pracę lekarzy.
Mam nadzieję, że lektura niniejszego tekstu okaże się wartościowym pogłębieniem wiedzy.
Łódź, 29 października 2007r. Justyna Zajdel