Cytologia fazowo-kontrastowa w diagnostyce ginekologicznej

Opracowany i wydany przez ginekologów Prof. Andrzeja Malarewicza i Dr Konrada Florczaka atlas Cytologia fazowo-kontrastowa w diagnostyce ginekologicznej stanowi kolejne dzieło wpisujące się w decydujący, polski wkład w poznanie dysypatywnej istoty nowotworu oraz przyczynowe zapobieganie i leczenie chorób nowotworowych. W odniesieniu do raka szyjki macicy dodatkowo uzasadnia konieczność utrzymania jedności zawodowej naszej ginekologii, z której nieodpowiedzialnie usiłuje się wyodrębnić m.in. podspecjalizację onkologiczną. Przede wszystkim atlas służy jako podstawowy podręcznik klinicznej oceny szyjki macicy za pomocą przyżyciowego badania cytologicznego zarówno w jej stanach fizjologicznych, jak i patologicznych, a dotyczących zakażeń, nienowotworowych i nowotworowych oraz hormonalnych zmian z uwzględnieniem także ewentualnego współistnienia ciąży. W tym badaniu decydujące znaczenie ma wykształcenie ginekologiczne i związana z uzyskanymi wynikami taktyka leczenia już stanów przednowotworowych, co ex definitione pozbawia onkologów podstaw do prowadzenia przez nich samodzielnej walki z rakiem szyjki macicy.
W książce Rak - nowotwory a choroby nowotworowe (RK, Kraków 2006), podsumowującej stulecie polskich doświadczeń onkologicznych, w pełni doceniono kilkudziesięcioletnie teoretyczne, kliniczne i społeczne osiągnięcia prof. dr hab. Andrzeja Malarewicza i jego współpracowników. W najnowszej publikacji Autorzy doskonale dobrali 273 ryciny i - co z uznaniem należy podkreślić - zestawili w nich wszystkie komórki, tzn. nie tylko nabłonkowe i nienabłonkowe badanej kobiety, ale też równocześnie stwierdzane symbiotyczne i patogenne mikroorganizmy z równoczesnym uwzględnieniem faz cyklu miesiączkowego i okresu życia pacjentek, a także obecności wkładki domacicznej czy przebytego leczenia, łącznie z napromieniowaniem. W prezentacji materiału zwraca uwaga dbałość o poprawne mianownictwo obserwowanych zmian i zwięzłe przedstawienie metodyki. Książka ta wypełnia lukę pomiędzy klinicznym i histopatologicznym postępowaniem diagnostycznym, ukazując zarazem zalety przyżyciowych badań, z którymi musi zapoznać się każdy ginekolog, nawet jeśli sam nie może korzystać z mikroskopu fazowo-kontrastowego. Znakomicie zestawione ryciny z ich opisami pozwalają wreszcie zerwać z praktycznie nieuchwytnymi dla klinicysty informacjami biologii molekularnej na korzyść dostępnych i zrozumiałych obrazów żywych komórek, by skutecznie zapobiegać naturalnej samoorganizacji nowotworów i skuteczniej leczyć ich następstwa.
Treść monografii jednoznacznie potwierdza z punktu widzenia medycznej termodynamiki słuszność podziału komórek człowieka na stabilne, tworzące jego narządy i labilne, które aktywnie współdziałają też ze światem jednokomórkowych symbiotycznych organizmów w rodzaju Lactobacillus vaginalis. W tym też ujęciu część ogólna i szczegółowa książki dostarczają praktycznych informacji dla racjonalnego postępowania z pacjentkami przez właściwe wykorzystywanie cytologii, zbyt długo i niestety nadal sprowadzanej tylko do poszukiwania w rozmazach komórek dysplastycznych i nowotworowych. Cytodiagnostyka ginekologiczna jest doskonałą metodą oceny o wiele częściej występujących zaburzeń hormonalnych, metabolicznych, zapalnych i regeneracyjnych, które każdy ginekolog musi na bieżąco konfrontować z ogólnym stanem zdrowia kobiety bez potrzeby laboratoryjnej obróbki pobranego materiału w razie przyżyciowego badania, czemu właśnie poświęcony jest multimedial-nie opracowany atlas. Merytoryczna wartość monografii polega właśnie na przywróceniu medycynie jej wymiaru praktycznego przez udostępnienie metody indywidualnej oceny dolegliwości i objawów chorobowych w miejsce teoretycznych domniemań i redukcjonistycznych poglądów biologii molekularnej, których lekarz nie może sprawdzić w trakcie diagnostyki i leczenia każdego z osobna pacjenta, a właśnie to określa ramy medycyny praktycznej.
Prof. zw., dr h.c. Rudolf Klimek, FRSM
profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego