Długo oczekiwany podręcznik z medycyny sądowej dostosowany do obecnego poziomu wiedzy i aktualnych problemów z rodzimej praktyki orzeczniczej. Publikacja obejmuje zagadnienia praktyczne i jest dostosowana do istniejących możliwości diagnostycznych w Polsce z pominięciem metod historycznych, wychodzących z użycia, eksperymentalnych i o wątpliwej przydatności. Celem opracowania jest przygotowanie lekarza do partnerskiej współpracy z organami ścigania i korpusem medyczno-sądowym. Książka z pewnością zainteresuje całe środowisko lekarskie, a także prawników oraz ambitnych studentów kierunków medycznych i prawa.
WPROWADZENIE Obszar działania medycyny sądowej 2 Geneza medycyny sądowej jako odrębnej dziedziny 3 Zakres pojęciowy nazwy „medycyna sądowa 4 Medycyna sądowa a „patologia 5 Zadania i działy nauk sądowych 6 Kierunki badań naukowych we współczesnej medycynie sądowej 7 Systemy akademicki i koronerski Historia i obecny stan medycyny sądowej w Polsce Harmonizacja krajowa i międzynarodowa Europejska Rada Medycyny Sądowej (ECLM) Systemy nadzoru i kontroli jakości Akredytacja w laboratorium sądowym Prognozy WHO na temat głównych przyczyn zgonów i kalectw ŚMIERĆ I OCENA OKOLICZNOŚCI ZGONU Definicja i klasyfikacja śmierci, stwierdzanie zgonu Przebieg procesu umierania Stwierdzanie zgonu - podstawy prawne Dokumenty związane ze stwierdzeniem zgonu Oględziny miejsca ujawnienia zwłok Oględziny zwłok na miejscu ich ujawnienia Oględziny zwłok zeszkieletowanych na miejscu ich ujawnienia Behawioralne reakcje terminalne Znamiona śmierci i reakcje interletalne Procesy rozkładowe i zmiany utrwalające Artefakty pośmiertne Pośmiertne podbiegnięcia i wylewy krwawe Krwotok pośmiertny Pośmiertna koagulacja krwi Uszkodzenia zwłok spowodowane przez zwierzęta Metody ustalania czasu zgonu Sposób użycia nomogramu Henssgego Czas przebywania szczątków od zgonu do ujawnienia Ocena tempa procesów rozkładowych Tempo procesów rozkładowych w środowisku wodnym i w glebie Entomologiczne metody szacowania czasu śmierci Szacowanie czasu przebywania kości w ziemi Różnicowanie złamań zażyciowych i pośmiertnych Antropologia, tafonomia i odontologia sądowa Identyfikacja nieznanych zwłok i szczątków - metody Ocena płci nieznanych szczątków ludzkich Ocena wieku dziecka i dorosłej osoby Ocena wieku na podstawie uzębienia Szacowanie wysokości i masy ciała Różnicowanie odmian ludzkich Interpretacja znaczenia popularnych tatuaży Sekcja zwłok - cel, rodzaje badań pośmiertnych Wyposażenie sali sekcyjnej Procedury i modyfikacje technik sekcyjnych Warunki obligatoryjnego poszerzenia autopsji Powtórne badanie pośmiertne Religijne i kulturowe aspekty badań pośmiertnych Ryzyko biologiczne podczas badań pośmiertnych Postępowanie w razie kontaktu z materiałem zakaźnym Badania dodatkowe - algorytm wyboru, wskazania Alternatywne media badawcze - algorytm wyboru Zabezpieczanie materiału z przeobrażonych zwłok Owady jako źródło materiału toksykologicznego oraz genetycznego Zabezpieczanie i przechowywanie materiału do badań Pobieranie materiału do transplantacji i badań naukowych Badanie ekshumowanych szczątków i grobów masowych Metodologia poszukiwania grobów i podejmowania szczątków Medyczno-sądowe aspekty oceny skutków katastrof Taktyka i cele badania ofiar zdarzeń masowych Disaster Victim Identification (DVI) według protokołu Interpolu Badanie miejsca i ofiar zamachów terrorystycznych TRAUMTOLOGIA SĄDOWA - ZAGADNIENIA OGÓLNE Uraz a obrażenie, określenia kliniczne Sposoby powstawania obrażeń mechanicznych Czynny i bierny mechanizm powstania obrażeń Pierwotne i wtórne następstwa urazu mechanicznego Podstawowe następstwa urazu mechanicznego Zaczerwienienie i obrzęk Rodzaje i mechanizmy powstawania otarć naskórka Ewolucja i datowanie otarć naskórka Właściwości podbiegnięć krwawych Ewolucja i datowanie podbiegnięć krwawych Klasyfikacja ran - narzędzia i mechanizmy działania Typologia narzędzi twardych Identyfikacja szerokogrupowa i indywidualna narzędzia, które wywołało obrażenia Weryfikacja okoliczności i siły urazu Obrażenia „bokserskie, defensywne i asekuracyjne Weryfikacja wersji nadziania się ofiary na narzędzie Ustalanie prawo- bądź leworęczności sprawcy lub ofiary Gojenie ran i ocena czasu ich powstania Ocena zażyciowości obrażeń Ocena czasu powstania obrażeń wewnętrznych Obrażenia poresuscytacyjne Procesy gojenia złamań kości Następstwa i powikłania urazów Wpływ alkoholu na ciężkość obrażeń i ryzyko powikłań Mechanizmy śmierci w zgonach gwałtownych Rodzaje i diagnostyka pośmiertna wstrząsu Zespół pozmiażdżeniowy Zator gazowy (powietrzny) Powikłania zapalne i sepsa - definicje Pourazowe powikłania zakrzepowo-zatorowe Różnicowanie zabójstw, samobójstw i nieszczęśliwych wypadków Samobójstwa poagresyjne (rozszerzone) i kombinowane Zabójstwa seryjne, mnogie i rytualne Rozkawałkowania zwłok defensywne i ofensywne Czas przeżycia i aktywności po doznaniu obrażeń Samouszkodzenia i obrażenia obronne Metody skalowania obrażeń ciała TRAUMATOLOGIA SZCZEGÓŁOWA Podstawy biomechaniki Mechanizmy złamań kości długich Mechanizmy obrażeń stawów kończyn dolnych Mechanizmy obrażeń kręgosłupa Dystorsja szyjnego odcinka kręgosłupa Mechanizmy obrażeń klatki piersiowej Mechanizmy obrażeń miednicy i stawów biodrowych Mechanizmy obrażeń narządów wewnętrznych Ocena wartości dowodowej zespołów obrażeń (markerów biologicznych) Neurotraumatologia Rodzaje miejscowych i rozlanych obrażeń głowy Zmiany pierwotne i wtórne po urazach głowy Zespół ciasnoty śródczaszkowej Wgłobienia i tzw. stłuczenie pnia mózgu Uraz bezpośredni, inercyjny i siły ścinające Zespół rozsianego uszkodzenia aksonalnego Różnicowanie etiologii krwawień śródczaszkowych Postacie i mechanizmy złamań twarzoczaszki Postacie i mechanizmy złamań mózgoczaszki Ustalanie miejsc zadziałania narzędzia Ocena czasu wystąpienia urazu głowy Ewolucja obrzęku i krwiaków w obrazie TK i MR Ewolucja ognisk stłuczenia mózgu i rozlanego uszkodzenia aksonalnego w badaniu histopatologicznym Dokrwawienie do przewlekłego krwiaka Pourazowe zaburzenia świadomości i okres przejaśnienia Ocena liczby i kolejności urazów głowy Różnicowanie czynnych i biernych urazów głowy GRZEGORZ TERESINSKI Skutki uderzenia butelką w głowę Neuroprotekcyjne działanie alkoholu Balistyka sądowo-lekarska Budowa podstawowych typów broni palnej Amunicja do strzeleckiej broni palnej Skutki postrzałów z broni palnej Postrzały z nietypowych rodzajów broni Ocena okoliczności postrzałów Różnicowanie zabójstw, samobójstw i wypadków z użyciem broni Skutki działania materiałów wybuchowych Wypadki komunikacyjne Zagadnienia ogólne - potrzeba rekonstrukcji Późne zgony powypadkowe Oględziny miejsca zdarzenia i powypadkowe badanie pojazdu Zabezpieczenia bierne i ocena skutków ich działania Ustalanie stanu zapięcia pasów bezpieczeństwa Ocena skuteczności pasów bezpieczeństwa Bezpieczeństwo ciężarnych i płodów w kolizji drogowej Obrażenia powodowane przez poduszki powietrzne Problem „out of position Okoliczności wyrzucenia ofiary z kabiny pojazdu Specyfika wypadków typu rollover Różnicowanie kierowcy i pasażera samochodu Kinematyka i skutki wypadków motocyklowych Wypadki z udziałem niezmotoryzowanych ofiar Ustalanie pozycji ciała ofiary - różnicowanie przejechania i potrącenia stojącej ofiary Odtwarzanie kierunku potrącenia Techniczne markery kierunku potrącenia pieszego Ocena fazy ruchu i prędkości poruszania się pieszego Ocena hamowania pojazdu przed potrąceniem Identyfikacja pojazdu w wypadkach typu „hit and run Różnicowanie pieszego i rowerzysty Szacunkowa ocena prędkości kolizyjnej Kryteria prawdopodobieństwa obrażeń Wypadki pojazdów szynowych Wypadki i katastrofy lotnicze Upadki z wysokości Kinematyka spadania z wysokości Ocena wysokości upadku Różnicowanie samobójstw, zabójstw i przypadkowych upadków z wysokości Upadek z własnej wysokości DIAGNOCTYKA INNYCH RODZAJÓW ŚMIERCI Uduszenie gwałtowne Patofizjologia i fazy duszenia Patofizjologia i diagnostyka utonięcia Barotrauma, zgony podczas nurkowania Czas wypływania zwłok na powierzchnię Zmiany związane z przebywaniem zwłok w wodzie Różnicowanie okoliczności zagardleń Powieszenie Zadzierzgnięcie Zadławienie Zamknięcie dróg oddechowych Unieruchomienie klatki piersiowej Asfiksja pozycyjna i restrykcyjna, pobudzenie majaczeniowe Anoksemia i gazy toksyczne, samobójstwa inhalacyjne Zgony w trakcie czynności seksualnych i asfiksjofilia Następstwa porażenia prądem i wyładowań atmosferycznych Zgony w następstwie użycia paralizatorów Skutki działania gorąca i otwartego płomienia Hipertermia i zgony w zamkniętej kabinie samochodu Diagnostyka śmierci w następstwie pożaru Różnicowanie zażyciowości oparzeń Następstwa działania zimna Diagnostyka zgonów w wyniku hipotermii Wpływ alkoholu na działanie zimna Sekcyjna diagnostyka uzależnienia od alkoholu Mechanizmy śmierci w ostrym i przewlekłym zatruciu alkoholem Oparzenia substancjami żrącymi Weryfikacja podejrzeń aborcji lub dzieciobójstwa Różnicowanie zgonów przed-, około- i poporodowych Utopienie noworodka tuż po porodzie Ocena czasu przeżycia noworodka po porodzie Zespół bitego, potrząsanego i maltretowanego dziecka Różnicowanie użycia przemocy fizycznej oraz przypadkowego upuszczenia dziecka Różnicowanie skutków kopania i uderzeń przedmiotami Sporty walki - zespół drugiego urazu, wstrząśnienie serca Zgony nagłe z przyczyn chorobowych Diagnostyka nagłych zgonów sercowych Patologie układu bodźcoprzewodzącego i wady serca Odmienności rozwojowe - mostki mięśniowe Malformacje naczyń i choroby tkanki łącznej Pęknięcie tętniaka aorty Nieurazowe zgony noworodków i niemowląt Zespół nagłej śmierci niemowląt Zgon w przebiegu chorób infekcyjnych Zgon w przebiegu zapalenia płuc Zgon w przebiegu infekcyjnego zapalenia wsierdzia Zgon w przebiegu zakażenia przewodu pokarmowego Zgon w przebiegu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu Zgon w przebiegu sepsy Śródmiąższowe zapalenie płuc lub mięśnia sercowego Wstrząs anafilaktyczny i odczyn idiosynkratyczny Zgony w cukrzycy i innych schorzeniach endokrynologicznych Przypadkowe i intencjonalne przedawkowanie insuliny Niedrożność i krwawienia z przewodu pokarmowego Zgony w ciąży i w połogu Nagły zgon chorego na padaczkę lub astmę Inne czynnościowe mechanizmy zgonu Śmierć z wyczerpania fizycznego Zgony związane z nadmiernym wysiłkiem i w sporcie Anoreksja, wyniszczenie, odwodnienie, zaniedbanie Obrażenia i zgony na tle seksualnym Skorowidz Źródło rycin Wybrane publikacje książkowe w obszarze medycyny sądowej i nauk pokrewnych Podstawa prawna