Podstawy biochemii wysiłku fizycznego

Organizm człowieka - jak wszystkie żywe organizmy - to struktura bardzo skomplikowana, a wszystkie przebiegające w nim procesy życiowe są wzajemnie powiązane, dokładnie regulowane i zdolne do reagowania na sygnały pochodzące ze środowiska zewnętrznego. Nauką zajmującą się badaniem przemian chemicznych zachodzących w żywych organizmach - zwanych przemianami metabolicznymi albo metabolizmem, jak również ich regulacją, wzajemnymi zależnościami, a także wpływem czynników zewnętrznych na przebieg tych procesów - jest biochemia. Nie są to zagadnienia łatwe, wiele zjawisk nie jest do końca wyjaśnionych, stale pojawiają się nowe fakty modyfikujące naszą dotychczasowa wiedzę. W tej sytuacji przedstawienie w zwartej i przejrzystej formie podstaw biochemii jest zadaniem trudnym, a komplikuje się ono jeszcze bardziej, gdy celem jest ukazanie, w jaki sposób wysiłek fizyczny o różnej intensywności, czasie trwania i charakterze wpływa na podstawowe przemiany metaboliczne. Jednocześnie jednak to właśnie badania nad wpływem wysiłku i treningu na metabolizm ujawniają niemal nieograniczone możliwości ludzkiego organizmu i zdumiewającą zdolność przystosowywania się tkanki mięśniowej do zwiększonego zapotrzebowania na energię. Wiele faktów poznanych dzięki badaniom nad przemianami metabolicznymi w wysiłku i treningu daje się bezpośrednio przełożyć na praktykę trenerską. To dzięki badaniom biochemicznym opisano zjawisko superkompensacji giikogenu mięśniowego i poznano próg przemian beztlenowych, wyjaśniono wpływ treningu wytrzymałościowego na wykorzystanie węglowodanów i tłuszczów w pracujących mięśniach i udział przemian tlenowych w przebiegu procesów restytucji. Wszystkie te fakty wykorzystywane są w praktyce sportowej i dlatego znajomość podstaw biochemii wysiłku wydaje się obecnie niezbędna - po to, aby z jej osiągnięć świadomie korzystać.