Transdiagnostyczna terapia poznawczo-behawioralna zaburzeń emocjonalnych - podręcznik terapeuty

Większość osób zmagających się z jakimś zaburzeniem doświadcza też innych problemów lub zaburzeń współistniejących. Rodzi to wiele pytań o to, z których protokołów terapii korzystać, jakie interwencje wdrażać i w jakiej kolejności.
Naprzeciw tym wątpliwościom wychodzi niniejszy program terapeutyczny, dotyczący zaburzeń emocjonalnych – lękowych i nastroju (depresyjnych). Jest to protokół ujednolicony, ponieważ obejmuje zintegrowany zestaw procedur terapeutycznych skutecznych w przypadku całej grupy zaburzeń. Jest to także protokół transdiagnostyczny, ponieważ stworzono go z myślą o efektywnej pracy nad wszystkimi zaburzeniami emocjonalnymi, jakie mogą współwystępować u jednej osoby.
Program terapeutyczny skupia się na zestawie cech predysponujących do rozwoju zaburzeń emocjonalnych:: temperamentalnej skłonności do częstego przeżywania silnych negatywnych emocji (neurotyzmie), negatywnym ocenianiu własnych przeżyć emocjonalnych oraz skłonności do unikania i tłumienia emocji, czyli stosowania nieadaptacyjnych strategii regulacji emocjonalnej. Kładzie duży nacisk na pracę z emocjami, co czyni go wyjątkowym wśród protokołów terapii poznawczo-behawioralnej.
Autorzy, po wprowadzeniu teoretycznym oraz przedstawieniu wyników badań potwierdzających skuteczność opisywanej metody, szczegółowo wyjaśniają, jak planować i prowadzić terapię. Prezentują pełen opis programu składającego się z ośmiu modułów, z których każdy został zilustrowany licznymi przykładami. Terapia koncentruje się na rozwijaniu uważnej świadomości emocji, rewizji automatycznych ocen poznawczych, zmianie tendencji do działania pod wpływem emocji oraz stosowaniu procedury ekspozycji. Podręcznik zawiera również informacje na temat diagnozy funkcjonalnej i zastosowania niniejszego protokołu leczenia w psychoterapii grupowej.
Uzupełnieniem podręcznika terapeuty jest poradnik, który zawiera przegląd umiejętności, jakich nabywa się w trakcie terapii, oraz testy, zadania domowe i formularze.
„Przecież ja od dawna właśnie tak prowadzę terapię!” – powie wielu psychoterapeutów poznawczo-behawioralnych po przeczytaniu tego podręcznika. Po latach badań skuteczności protokołów terapeutycznych specyficznych dla zaburzeń i kształcenia w dziedzinie psychoterapii zapożyczone od filozofów pytanie o techniki konieczne i wystarczające do efektywności terapii pozostaje aktualne. Autorzy wyekstrahowali wspólne dla wielu zaburzeń (transdiagnostyczne) procesy podtrzymujące zaburzenie i metody interwencji wspólne dla różnych protokołów terapeutycznych. Przyszłość zapewne przyniesie kolejne badania nad protokołem opisanym w tej książce, tymczasem jest to lektura obowiązkowa dla psychoterapeutów i osób kształcących się w dziedzinie psychoterapii.
dr n. med. Agnieszka Popiel
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Szkoła Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej
„Tworząc protokoły pracy terapeutycznej, badacze i praktycy coraz częściej zwracają uwagę, że wielu pacjentów ma więcej niż jedną diagnozę zaburzenia psychicznego, a rosnąca liczba diagnoz i dostępnych dla nich protokołów sprawia, że terapeutom coraz trudniej jest śledzić na bieżąco dokonania nauki i prowadzić najbardziej efektywną terapię. Transdiagnostyczny model terapii umożliwia opracowanie konceptualizacji problemu pacjenta poprzez znalezienie części wspólnych zaburzeń, dzięki czemu nie trzeba leczyć każdego zaburzenia oddzielnie, co umożliwia pacjentowi szybsze uzyskanie całościowej pomocy i zwiększa szanse na trwałą poprawę. Niniejsza książka to publikacja, którą powinien znać każdy skuteczny terapeuta.”
Agnieszka Wroczyńska
psychoterapeutka poznawczo-behawioralna, superwizorka PTTP