Jedna z najciekawszych monografii z dziedziny psychiatrii. Nową książkę dra Macieja Żerdzińskiego pt. „Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Od sydromologii do leczenia” trudno jednoznacznie zakwalifikować do typowych opracowań medycznych.
To zapis drogi naukowej Autora, który uznawany jest za jednego z czołowych polskich specjalistów zajmujących się natręctwami.
Poszczególne tematy zostały omówione w sposób możliwie wszechstronny, zgodny ze współczesnym stanem wiedzy naukowej oraz oparty na ponad trzydziestoletnim doświadczeniu klinicznym dra M. Żerdzińskiego. Każdy z rozdziałów rozwija kluczowe aspekty OCD – od kontekstów historycznych i klasyfikacji diagnostycznych, przez etiopatogenezę, współchorobowość i wpływ zaburzenia na jakość życia, aż po kwestie praktyczne, takie jak diagnostyka i leczenie.
OCD to jedno z bardziej wymagających wyzwań diagnostycznych i terapeutycznych w dyscyplinie psychiatrii.
Monografia ta ma na celu nie tylko szczegółowe przedstawienie problematyki OCD, lecz także wskazanie obszarów wymagających dalszych badań oraz koniecznych zmian w podejściu diagnostycznym, terapeutycznym i edukacyjnym. Przedstawione analizy z pewnością przyczynią się do lepszego zrozumienia tego złożonego zaburzenia i skuteczniejszego wspierania osób nim dotkniętych
Co znajdziesz w książce?
- Ponad 700 stron wnikliwej, dogłębnej wiedzy;
- Interesujące analizy, zestawienia, tabele i ryciny;
- Podpowiedzi Autora dotyczące diagnozy, leczenia i terapii OCD;
- Autorskie spostrzeżenia i wnioski;
- Odniesienia kulturowe, historyczne, społeczne, religijne;
- Współczesne klasyfikacje schorzeń psychicznych (ICD-10, DSM-5 i ICD-11);
- Początek OCD, przebieg i jakość życia pacjentów z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi;
- Czynniki genetyczne i epigenetyczne;
- Omówienie stresu i traumy w ujęciu psychoanalitycznym i współczesnym;
- Dysfunkcje emocjonalne;
- Teorie behawioralne i poznawcze;
- Profil osobowości anankastycznej;
- Uniwersalne narzędzia diagnostyczne, oceny, skale, kwestionariusze;
- Temat współchorobowości (zaburzenia osobowości, choroby afektywne, depresja);
- Śmiały eksperyment czyli opisy przypadków wygenerowane przez AI pod ścisłą kontrolą Autora;
- Syndromologię zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych w ujęciu praktycznym – od natrętnych myśli, obsesji wątpliwości, kontroli, impulsywnych i wyobrażeniowych, kontrastowych, religijnych aż po błądzenie umysłu, obsesyjne spowolnienie i różne rodzaje kompulsji
Dla kogo jest ta książka?
- Lekarzy psychiatrów
- Psychologów klinicznych
- Osób przygotowujących się do egzaminów specjalizacyjnych
- Studentów, chcących związać swoją przyszłość zawodową z psychiatrią czy psychologią kliniczną
Mniej znane fakty o OCD::
- Nie istnieje jeden „typowy” wariant OCD. Zaburzenie może przejawiać się zarówno w postaci wyraźnych rytuałów, jak i ukrytych przymusów myślowych. U jednych przybiera formę niekończącej się kontroli, u innych – paraliżującej niemożności podjęcia decyzji.
- Obsesje często dotyczą sensu życia, winy, odpowiedzialności, istnienia lub relacji z absolutem. Samo zrozumienie znaczenia tych treści nie przynosi pacjentowi ulgi.
- Rytuały nie zawsze uspokajają.
- Redukcja objawów nie oznacza jeszcze zdrowia. Ustąpienie natręctw może maskować utrzymującą się sztywność myślenia, wewnętrzny przymus i lęk przed utratą kontroli.
- Osobowość anankastyczna często współwystępuje z OCD. Perfekcjonizm, surowość moralna, potrzeba porządku i nadmierna kontrola to nie tylko tło – mogą one podtrzymywać objawy lub je ukrywać.
- Złość to często niedostrzegany składnik OCD.
- Skuteczne leczenie wykracza poza eliminację objawów. Farmakoterapia i terapia poznawczo-behawioralna to istotne narzędzia. Dopiero praca nad tożsamością, relacją z lękiem, strukturą osobowości i egzystencjalnym doświadczeniem pacjenta prowadzi do głębszej zmiany, czyli pełnego powrotu do zdrowia.
- Nie wszystkie kompulsje są widoczne. Część z nich ma charakter wyłącznie mentalny i polega na odczynianiu w myślach, np. poprzez powtarzanie słów, formuł, liczenie, modlitwy, unieważnianie „złych” myśli lub przywoływanie „dobrych” obrazów.
- Ciche kompulsje potrafią zająć cały dzień – niektóre osoby z OCD potrafią przez wiele godzin „odczyniać” w myślach jedno zdanie. Otoczenie może tego nie zauważyć.
- OCD może dotyczyć również języka – znane są przypadki natręctw związanych z analizowaniem słów, gramatyki, składni, a nawet dźwięku własnych wypowiedzi.
- Niepokój zamiast treści. U niektórych pacjentów obsesje są pozbawione konkretnej treści, dominującym objawem jest uogólnione, trudne do opisania poczucie, że „coś jest nie tak”.
- Syndrom fałszywego OCD – część pacjentów błędnie uważa, że cierpi na OCD, ponieważ doświadcza uporczywych myśli. Różnicowanie z innymi zaburzeniami (np. osobowością borderline czy zaburzeniami lękowymi) bywa dla specjalisty skrajnie trudne.
Mogę zapewnić, że podczas lektury monografii „Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Od syndromologii do leczenia” jej Autor, dr Maciej Żerdziński, będzie Ci towarzyszył nieustająco, a jego obecność odczujesz niemal namacalnie, czytając każdy akapit – jakby stał tuż obok i dzielił się bezpośrednio, tylko z Tobą, swoją wiedzą i przemyśleniami dotyczącymi tej problematyki. Jego sposób myślenia, podpowiedzi, oceny i refleksje wypełniają to obszerne dzieło równie mocno jak przekazywane szczodrze, konkretne informacje merytoryczne. Jest to bezcenne, ponieważ książka, którą trzymasz w ręku, nie powstała na zasadzie „kopiuj – wklej”, lecz jest owocem żywego doświadczenia, fascynacji i potrzeby zgłębiania wiedzy. Każde zdanie, akapit czy rozdział zostały wzbogacone o osobiste uwagi, wskazujące, co w danym zagadnieniu jest przydatne, co wymaga uzupełnienia, z czym Autor się zgadza, a co uznaje za nietrafne – a wtedy - jak można lepiej zrozumieć i precyzyjniej ująć omawiane kwestie. Kolejnym fenomenem tej książki jest niesłychana erudycja dra Macieja Żerdzińskiego, który nie tylko w powszechnej opinii jest najlepszym w naszym kraju specjalistą od OCD (monografia ta potwierdza to ponad wszelką wątpliwość), lecz także pisarzem i muzykiem, a więc osobą twórczą, obeznaną z kulturą i sztuką. Publikacja zawiera liczne odniesienia do przemyśleń humanistycznych, literatury oraz zjawisk społecznych, które nadają głęboki sens i osadzają w ludzkim doświadczeniu prezentowane w niej treści. Niektóre fragmenty tej książki pozwolą Ci zetknąć się z ideami, myślami i poglądami, które znacząco wykraczają poza schematyczne ujęcia wiedzy medycznej, poszerzając horyzonty myślenia oraz otwierając przestrzeń do refleksji, przez co niwelują monotonne zjawisko kolekcjonowania suchych faktów. A co do faktów, wiedzy naukowej oraz zagadnień związanych z diagnozowaniem i leczeniem OCD – podczas lektury monografii wielokrotnie zadawałem sobie pytanie, w jaki sposób i kiedy Autor dotarł do tylu cytowanych publikacji, a następnie zdołał wznieść imponujący gmach wiedzy oparty na znakomitych opracowaniach naukowych. Bez wątpienia wymagało to ogromnego nakładu pracy, niebywałej dociekliwości oraz niezwykłej umiejętności wyszukiwania kluczowych publikacji, w tym dotarcia do wszelkich rekomendacji i wytycznych. Książka od pierwszej do ostatniej strony wypełniona jest wiedzą medyczną, dowodząc niezrównanej znajomości tematu przez Autora. Jak wspomniałem, jest to wiedza przetworzona, „przetrawiona”, a jednak podana rzetelnie i odpowiedzialnie, z troską o pacjentów pozostających pod opieką lekarzy oraz innych specjalistów zdrowia psychicznego, którzy się z nią zapoznają. Na zakończenie warto dodać, że w tej monografii przedstawione zostały liczne historie pacjentek i pacjentów, których dr Maciej Żerdziński spotkał na swojej drodze zawodowej. Barwne, konkretne i prowokujące do myślenia opisy sytuacji klinicznych nie tylko uwiarygadniają wartość merytoryczną opracowania, lecz także pozwalają współodczuć cierpienie osób zmagających się z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi. Tak więc w tej fascynującej podróży, jaką jest spotkanie z tą książką, towarzyszyć będzie Ci nie tylko Autor, ale także osoby, którym pomagał w powrocie do zdrowia
Dr hab. n. med. Sławomir Murawiec,