Monografia stanowi pierwsze tego typu opracowanie w rodzimej literaturze. Zawiera bogaty materiał, ilustrujący zmiany chorobowe spowodowane nadciśnieniem tętniczym bądź będące jego przyczyną. Poszczególne części opracowania poprzedzono krótkim wprowadzeniem w kliniczne aspekty omawianych stanów chorobowych. Zgromadzenie tak bogatego materiału ilustracyjnego umożliwił postęp w diagnostyce obrazowej nadciśnienia tętniczego - a zwłaszcza badań echokardiograficznych, tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego. W publikacji omówiono problematykę całodobowej rejestracji ciśnienia tętniczego - metody o rosnącym znaczeniu klinicznym, badanie dna oka i zapis elektrokardiograficzny. Szeroko zaprezentowano metody oceny zmian w różnych obszarach naczyniowych - w tętnicach szyjnych, wieńcowych i w aorcie. Uwzględniono metody oceny funkcji śródbłonka naczyniowego, przedstawiono najgroźniejsze następstwa nadciśnienia tętniczego w ośrodkowym układzie nerwowym, zmiany w tętnicach nerkowych odpowiedzialnych za rozwój nadciśnienia tętniczego oraz inne stany chorobowe nerek związane niekiedy z nadciśnieniem tętniczym. Odrębne fragmenty poświęcono wtórnym postaciom nadciśnienia tętniczego - głównie wywołanym chorobami nadnerczy, a także diagnostyce obrazowej nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży. Atlas został opracowany przez grono wybitnych specjalistów, reprezentujących różne dyscypliny kliniczne. Prawie w całości opiera się na własnych badaniach Autorów, co stanowi jego szczególny walor.
I. WYBRANE BADANIA DIAGNOSTYCZNE 1. Całodobowa rejestracja ciśnienia tętniczego 2. Badanie dna oka 3. Zapis EKG 3.1. Kryteria przerostu lewej komory 3.2. Kryteria punktowe Romhilta i Estesa 3.3. Kryteria przerostu lewej komory w przypadku bloku lewej odnogi pęczka Hisa
II. POWIKŁANIA NARZĄDOWE NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO WCZESNE I PÓŹNE 1. Wprowadzenie 1.1. Przerost mięśnia lewej komory 1.2. Zmiany w układzie naczyniowym 1.3. Rozwarstwienie aorty 1.4. Udar mózgu 2. Serce - zmiany w przebiegu nadciśnienia tętniczego 2.1. Wczesne zmiany echokardiograficzne 2.2. Przerost mięśnia lewej komory 3. Tętnice obwodowe - zmiany w przebiegu nadciśnienia tętniczego 3.1. Ocena dysfunkcji śródbłonka 3.2. Ocena ultradźwiękowa grubości btony wewnętrznej i środkowej tętnic szyjnych 3.3. Zmiany miażdżycowe tętnic szyjnych 3.4. Zmiany miażdżycowe tętnic wieńcowych 4. Aorta - zmiany w przebiegu nadciśnienia tętniczego 4.1. Badanie echokardiograficzne 4.2. Badanie radiologiczne 4.3. Badanie metodą tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego 4.4. Leczenie wewnątrznaczyniowe tętniaka aorty piersiowej i brzusznej za pomocą stentgraftu 4.5. Zespół Lerichea 4.6. Choroba Takayasu 4.7. Rozwarstwienie aorty 5. Powikłania nadciśnienia tętniczego w ośrodkowym układzie nerwowym
III. WTÓRNE POSTACIE NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO 1. Nadciśnienie nerkopochodne 1.1. Badania obrazowe tętnic nerkowych 1.2. Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe 1.3. Zwężenie tętnicy nerkowej w przebiegu miażdżycy 1.4. Zwężenie tętnicy nerkowej w chorobie Takayasu 1.5. Przetoki tętniczo-żylne w obrębie nerek 1.6. Zwężenie tętnic nerkowych spowodowane uciskiem z zewnątrz 1.7. Nadciśnienie tętnicze po przeszczepieniu nerki 1.8. Marskość nerki 1.9. Torbielowatość nerek 1.10. Koarktacja aorty u dorosłych 1.11. Zespół Sneddona 2. Nadciśnienie tętnicze uwarunkowane hormonalnie 2.1. Badania obrazowe w diagnostyce guzów nadnerczy 2.2. Obrazowanie nadnerczy prawidłowych 2.3. Pierwotny hiperaldosteronizm 2.4. Zmiany w nadnerczach o typie incydentaloma 2.5. Guz chromochłonny 2.6. Zespół gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 2 2.7. Zespól von Hippla i Lindaua 2.8. Nerwiakowtókniakowatość typu I 2.9. Zespól guza chromochtonnego i nerwiaków przyzwojowych 2.10. Rak nadnercza 2.11. Pierwotny reninizm 2.12. Akromegalia 2.13. Zespól Cushinga
IV. NADCIŚNIENIE TĘTNICZE U DZIECI I MŁODZIEŻY (Z UWZGLĘDNIENIEM KOARKTACJI AORTY) 1. Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży 1.1. Epidemiologia nadciśnienia tętniczego w wieku rozwojowym 1.2. Etiologia nadciśnienia tętniczego u dzieci 1.3. Zasady diagnostyki nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży 1.4. Nadciśnienie nerkopochodne 2. Koarktacja aorty