Trzeci tom zbioru esejów pod redakcją naukową profesor Marii Dudzikowej i profesor Marii Czerepaniak–Walczak stanowi kontynuację i wzbogacenie interdyscyplinarnej dyskusji rozpoczętej w tomie 1 Wychowania. Redaktorki po raz kolejny zaprosiły do niej zarówno teoretyków i praktyków wychowania, jak i specjalistów innych dziedzin humanistycznych. Motywem nadającym ramy tej dyskusji są pytania:: Czym jest wychowanie? Dzięki czemu jest tym, czym jest i czym różni się od innych procesów rozwoju osoby i zmiany społecznej? Czy i jak jest możliwe wychowanie dzisiaj? Ku jakiemu światu wychowywać? Poprzez jakie procesy, w jakich kontekstach, z jakim skutkiem? Intencją Redaktorek jest, aby czytelnik na te i zbliżone pytania, z jednej strony znajdował sugestie i projekty odpowiedzi, z drugiej zaś by ułatwiały mu samodzielne odkrywanie nowych wątków i konstruowanie własnych kategorii opisu i interpretowania współczesnych zjawisk wychowawczych oraz stawianie własnych pytań i obieranie dróg poszukiwania odpowiedzi. Trzeci tom obejmuje studia i eseje skupione na dyskusji wokół wychowania:: Kto, w jakich okolicznościach, za pomocą jakich środków realizuje projekty rozwoju człowieka i zmiany społecznej w złożonych warunkach XXI wieku? Autorzy w głównej mierze skupiają się na osobie wychowawcy i rzeczywistości szkolnej, w jakiej wypełnia on swoją misję. Jakie wymagania przed wychowawcą stawia ta współczesna, wciąż zmieniająca się rzeczywistość? Jak piszą Redaktorki we Wprowadzeniu:: […] propozycje odpowiedzi na postawione już pytania – kto, to znaczy jacy wychowawcy, poprzez jakie procesy, w jakich kontekstach, z jakim skutkiem – są otwarte. Zamieszczone w tym tomie eseje ukazują tylko niektóre wątki wymagające rozwinięcia i poszerzenia o nowe zjawiska i nowe elementy. Przykładem tego mogą być teksty polonistów, które pisane ponad dwa lata temu, nabierają proroczej wizji w kontekście toczonej obecnie batalii o kanon lektur szkolnych. Jeśli do tego dodamy zjawiska ideologii konsumeryzmu zadomawiające się w instytucjach edukacyjnych, administracyjne zawłaszczanie sfery estetycznej (mundurki), biurokratyczne organizowanie i nadzorowanie przestrzeni intymnej (kamery) oraz towarzyszące tym działaniom wywłaszczanie naturalnych (rodziców) i profesjonalnych wychowawców z ich funkcji, otrzymujemy rosnącą skalę złożoności kontekstów wychowania.
Wprowadzenie. Notki o autorach 1. Tożsamość wychowawcy 2. W cieniu własnej wiedzy – między pewnością a bezradnością wychowawcy 3. Język w wychowaniu. Neutralne medium czy narzędzie wpływu? 4. Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu 5. Stań na ramionach gigantów, czyli uczeń zdolny jako problem wychowawczy 6. Co wygrałem, co przegrałem a co diabli wzięli. Z doświadczeń wychowawcy klasy 7. Ocena z zachowania – Sens czy bezsens? 8. Ukryty program wychowania 9. Maria Mendel:: Ometkowane serce szkoły 10. Mocne i słabe strony wychowania w szkole (Nie) prześmiewcze refleksje długoletniego praktyka 11. Czy literatura piękna przyda(je) się jeszcze wychowaniu? Z perspektywy dydaktyka literatury 12. Czy literatura piękna przyda(je) się jeszcze wychowaniu? Z doświadczeń nauczyciela polonisty Indeks nazwisk. Indeks rzeczowy