Wybrane standardy w pielęgniarstwie psychiatrycznym

Choroby psychiczne jako choroby ośrodkowego układu nerwowego trudno jest porównać z innymi chorobami narządowymi, rozwijają się przez długi czas, mają wielorakie przyczyny, manifestują się zmienną intensywnością. Zaburzenia psychiczne charakteryzują się też występowaniem różnych objawów psychotycznych - ograniczających lub znoszących zdolność do krytycznej oceny choroby oraz do świadomego i swobodnego kierowania swoim postępowaniem. Zmienia się też stosunek chorego do społeczeństwa i odwrotnie. Dlatego problematyka pielęgniarskiej opieki nad chorymi psychicznie ma charakter szczególny.
Zakres działań pielęgniarki w placówkach psychiatrycznych uległ znacznemu rozszerzeniu. Wyrazem tego jest uczestnictwo pielęgniarek w procesie diagnostyczno-leczniczym, profilaktyce oraz rehabilitacji chorych psychicznie. Istotą roli zawodowej pielęgniarki jest pielęgnowanie, którego celem jest:: pomaganie, wspieranie, asystowanie człowiekowi (grupie) przy rozwiązywaniu prób leniów dotyczących jego zdrowia i życia, kształtowania zdolności do samoopieki i samopielęgnacji w zdrowiu, chorobie i niepełnosprawności, w stopniu możliwie najwyższym, jaki jest osiągalny w indywidualnej sytuacji pacjenta, a jeśli to możliwe -pomoc i zapewnienie warunków godnego umierania i śmierci.
Zachodzące zmiany w systemie ochrony zdrowia stawiają przed pracownikami służby zdrowia wysokie wymagania. W warunkach gospodarki rynkowej zapewnienie wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych stało się niezbędnym elementem funkcjonowania poszczególnych zakładów, w tym placówek psychiatrycznych. Jakość opieki zdrowotnej jest ogólnie rozumiana jako stopień, do jakiego usługi zdrowotne, obejmujące jednostki, jak i całe populacje, zwiększają prawdopodobieństwo osiągania pożądanych efektów zdrowotnych oraz wykazują zgodność z aktualną, profesjonalną wiedzą.
Natomiast jakość opieki pielęgniarskiej określić można jako stopień, w jakim opieka ta, wykazując zgodność z aktualną wiedzą, przyczynia się do osiągnięcia pożądanych efektów w stanie zdrowia osób (populacji) oraz zwiększa ich zdolność do samoopieki lub samopielęgnacji.
Niezbędnym warunkiem poprawy jakości opieki pielęgniarskiej jest opracowanie i wdrożenie standardów postępowania.
Standard jest określany jako przyjęta norma, profesjonalnie uzgodniony poziom osiągnięcia celu w odniesieniu do potrzeb grupy ludzi/pacjentów. Standard powinien być osiągalny, możliwy do obserwacji, mierzalny, pożądany.
Podstawą do określenia standardów pielęgniarskich są:: przyjęte wartości etyczne, przyjęte metody pracy, uznane teorie pielęgnowania, obowiązujące definicje zdrowia, prawa pacjenta, zagwarantowany normatywnie zakres kompetencji pielęgniarki.
Standard pielęgnowania to::
wzór, norma realizacji zadań, które wchodzą w zakres profesjonalnej praktyki a wynikają z roli zawodowej i składających się na nią bezpośrednich i pośrednich funkcji pielęgniarki.
Pielęgniarki psychiatryczne wraz z innymi członkami zespołu terapeutycznego uczestniczą w planowaniu i realizowaniu szerokiego zakresu działań na rzecz zdrowia psychicznego, jego promocji, profilaktyki chorób, leczenia i rehabilitacji.
Celem standardów opieki pielęgniarskiej w oddziałach psychiatrycznych jest określenie wymagań i profesjonalnych zachowań mających wpływ na jakość świadczonych
Realizacja zadań pielęgniarki musi być zorganizowana w sposób strukturalny i systematyczny, tak żeby sprostać wszystkim potrzebom bio-psycho-społecznym pacjenta. Dlatego podstawową metodą pracy w opiece nad chorymi psychicznie jest proces pielęgnowania. Zbieranie danych, ustalanie problemów pielęgnacyjnych (diagnoza pielęgniarska), pozwala właściwie zaplanować opiekę nad pacjentem, podjąć właściwe działania na rzecz poprawy sytuacji chorego, jego rodziny a także właściwie ocenić.
Nie bez znaczenia jest też rozważenie możliwości pracy pielęgniarek w oddziałach psychiatrycznych według systemu Primary nursing. System ten pozwala na zorganizowanie i zrealizowanie opieki nad pacjentem przez cały czas pobytu w szpitalu przez pielęgniarkę prowadzącą.
Mamy nadzieję, że przedstawione standardy będą wykorzystane i pomocne pielęgniarkom pracującym w oddziałach psychiatrycznych.