Receptariusz

Receptariusz jest zbiorem około 500 przykładów recept. Ostatnie tego typu wydawnictwa miały miejsce wiele lat temu. Stąd też w znacznej mierze nie uwzględniają aktualnie stosowanych substancji leczniczych i pomocniczych, a w szczególności leków ocznych. Uzasadnieniem ordynowania leku magistralnego jest przede wszystkim możliwość doboru substancji leczniczych, ich dawek oraz postaci leku dla indywidualnego pacjenta w zależności od jego stanu zdrowia, współistniejących chorób, wieku, masy ciała i szeregu innych czynników. Niejednokrotnie dobro chorego wymaga zastąpienia znanej nazwy leku synonimem, co też umożliwia lek recepturowy.
W Receptariuszu zamieszczono w podstawowym układzie farmakologicznym głównie recepty najczęściej zapisywane. Wyboru dokonano ze zbiorów aptek otwartych i szpitalnych różnych regionów kraju, z wydanych receptariuszy i najnowszego piśmiennictwa. W bardzo skromnym wymiarze został uwzględniony lek ziołowy, z uwagi na aktualność i dostępność fachowego piśmiennictwa szeroko ujmującego te zagadnienia.
Recepty zawierają wyłącznie substancje lecznicze i pomocnicze zawarte w Urzędowym Spisie Leków. W doborze recept zwrócono szczególną uwagę na możliwość występowania wzajemnych reakcji składników leczniczych i pomocniczych, mogących mieć w konsekwencji wpływ na działanie farmakologiczne, właściwości fizyczne i biofarmaceutyczne postaci leku oraz jego trwałość. Autorzy zdają sobie sprawę ze zróżnicowanych, często skrajnych ocen, opinii na temat doboru składu leku, jak i jego dawek, a nawet postaci. Dotyczy to na przykład stosowania zewnętrznego antybiotyków. Receptariusz jednakże nie jest i nie może być poradnikiem terapeutycznym. Receptariusz nie wskazuje co należy w danej jednostce chorobowej stosować, a przytacza jedynie przykłady leków, które można zapisać. Decyzja należy zawsze do lekarza, który ma do dyspozycji opracowania poświęcone szczegółowym opisom działania farmakologicznego leku i mogących wystąpić objawów ubocznych przy jego stosowaniu.
Trwałość wszystkich leków, wykonanych według zamieszczonych przepisów, została przebadana w okresie dwóch tygodni. Leki o krótszej trwałości zostały odpowiednio oznakowane. Oznakowano też według USL leki działające na sprawność psychofizyczną osób prowadzących pojazdy mechaniczne.
Mając na uwadze podręczny charakter Receptariusza i względy praktyczne, umieściliśmy w nim tabele dawek, tabele doboru środków pomocniczych i metod wyjaławiania kropli do oczu oraz skróty terminów łacińskich stosowanych w recepturze. Dane tabelaryczne zaczerpnięto głównie z najnowszego wydania Farmakopei Polskiej V. Autorzy serdecznie dziękują Komisji Farmakopei Polskiej za udostępnienie materiałów zawartych w II tomie FP V przed ich opublikowaniem. W wykazie dawek uwzględniono również iniekcje — postać leku nie wykonywaną recepturowe W wykazie synonimów na pierwszym miejscu podaliśmy nazwę zgodną z międzynarodową nazwą potoczną (Deno-minatio Communis Internationalis), zalecaną przez Światową Organizację Zdrowia. W dalszej kolejności podano nazwę łacińską zgodną z nomenklaturą poprzedniego wydania Farmakopei Polskiej, jeśli odbiega ona od nazwy międzynarodowej, i kolejno stosowane nazwy tradycyjne.
Sądzimy, iż książka okaże się pomocną lekarzowi przy zapisywaniu recept. Może być też użyteczna w porozumieniu lekarza z farmaceutą w intencji służenia choremu najodpowiedniejszym lekiem. Za uwagi i propozycje temu służące, a przydatne do ewentualnego następnego wydania wdzięczni będziemy.
Autorzy