Egzamin maturalny z biologii, który czeka uczniów klas III Liceum będzie egzaminem zewnętrznym w formie pisemnej, jednakowym dla wszystkich maturzystów w całej Polsce. Egzamin będzie sprawdzał nie tylko co zdający umie, ale również jak potrafi korzystać z informacji dostarczonej w formie tekstowej lub graficznej (rysunku, wykresu). Wprowadzona obecnie forma egzaminu ze względu na jasny opis wymagań i jednolite kryteria oceniania prac w całym kraju pozwala zarówno na lepsze przygotowanie się uczniów do tego egzaminu i egzaminatorom na obiektywną ocenę prac uczniowskich. Prace uczniów będą oceniane nie jak dotychczas przez nauczycieli uczących biologii w danej szkole, lecz przez zewnętrznych egzaminatorów wskazanych przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu (z dnia 07.01.2003) biologia może być wybierana przez ucznia jako przedmiot obowiązkowy lub dodatkowy. Zdający nie później niż do dnia 30 września roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym przystępuje do egzaminu maturalnego w sesji wiosennej i nie później niż do 30 czerwca roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym przystępuje do egzaminu maturalnego w sesji zimowej, składa przewodniczącemu szkolnego zespołu egzaminacyjnego pisemną deklarację dotyczącą wyboru poziomu egzaminu maturalnego z biologii. Egzamin maturalny z biologii jest egzaminem pisemnym sprawdzającym wiadomości i umiejętności określone w Standardach wymagań egzaminacyjnych i polega na rozwiązaniu zadań egzaminacyjnych zawartych w arkuszach egzaminacyjnych. Biologia jako przedmiot obowiązkowy może być zdawana na poziomie podstawowym lub rozszerzonym. Wyboru dokonuje zdający w czasie egzaminu. 1. Egzamin na poziomie podstawowym trwa 120 minut i polega na rozwiązaniu zadań egzaminacyjnych Arkuszu I , sprawdzających wiedzę i umiejętności zastosowania tej wiedzy w praktyce, zadania egzaminacyjne obejmują zakres wymagań egzaminacyjnych dla tego poziomu. 2. Egzamin na poziomie rozszerzonym trwa 240 minut i składa się z dwóch części:: 2.1. część pierwsza trwa 120 minut i polega na rozwiązaniu Arkusza I zawierającego te same zadania egzaminacyjne jak dla poziomu podstawowego. Po rozwiązaniu zadań z pierwszego arkusza następuje 30 minutowa przerwa, po której uczeń przystępuje do drugiej części egzaminu, 2.2. część druga trwa 120 minut i polega na rozwiązaniu zadań egzaminacyjnych w Arkuszu II, sprawdzających umiejętności zastosowania poznanych metod do rozwiązywania problemów dotyczących treści obejmujących zakres wymagań egzaminacyjnych dla tego poziomu. Zestaw zadań egzaminacyjnych dla części pierwszej egzaminu na poziomie rozszerzonym i dla egzaminu na poziomie podstawowym jest ten sam. Biologia jako przedmiot wybrany dodatkowo zdawana jest na poziomie rozszerzonym. Egzamin trwa 240 minut i składa się z dwóch części:: 1. część pierwsza trwa 120 minut i polega na rozwiązaniu zadań egzaminacyjnych w Arkuszu I sprawdzających wiedzę i umiejętności zastosowania tej wiedzy w praktyce, zadania egzaminacyjne obejmują cały zakres wymagań egzaminacyjnych dla poziomu podstawowego. Po rozwiązaniu zadań z pierwszego arkusza następuje 30 minutowa przerwa, po której uczeń przystępuje do drugiej części egzaminu. 2. część druga trwa 120 minut i polega na rozwiązaniu zadań egzaminacyjnych w Arkuszu II, sprawdzających umiejętności zastosowania poznanych metod do rozwiązywania problemów dotyczących treści obejmujących zakres wymagań egzaminacyjnych. Zestaw zadań egzaminacyjnych w arkuszach dla egzaminu maturalnego z biologii wybranej jako przedmiot obowiązkowy oraz wybranej jako przedmiot dodatkowy jest ten sam. Egzamin z biologii odbywa się tego samego dnia niezależnie czy został wybrany jako przedmiot obowiązkowy czy jako dodatkowy. Arkusze egzaminacyjne z biologu zawierają dwa podstawowe rodzaje zadań:: zadania zamknięte i zadania otwarte. Zadania zamknięte to zadania trzech typów:: - Zadania prawda-fałsz, polegające na rozstrzygnięciu czy zawarte w nich stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe. - Zadania na dobieranie, które sprawdzają nie tylko stopień opanowania wiadomości, ale także umiejętności, uczniów. Udzielenie odpowiedzi najczęściej polega na przyporządkowaniu, poprawnego klasyfikowania lub uporządkowania struktur, procesów czy zjawisk biologicznych, zgodnie z podanym kryterium. - Zadania wielokrotnego wyboru - polegające na wyborze poprawnej odpowiedzi spośród kilku podanych w zadaniu. Punktacja za zadania zamknięte:: 0 (odpowiedzi błędne lub brak odpowiedzi) lub 1 pkt. (odpowiedź poprawna). Zadania otwarte to zadania dwóch typów:: - Typu krótkiej odpowiedzi, w zależności od typu polecenia, łatwe zadania mogą wymagać od ucznia udzielenia odpowiedzi w formie jednego lub kilku prostych zdań bądź wyliczenia lub wymienienia (narysowania) określonych elementów. - Zadania z luką - wymagają od ucznia uzupełnienia luki do materiałów źródłowych i zawsze wymagają uwzględnienia w odpowiedzi, podanej uczniowi informacji. Do sformułowania odpowiedzi na takie pytanie, niezbędna jest wnikliwa analiza materiału źródłowego, a potem uzupełnienie tekstu o wskazane informacje lub ich poprawienie. Zadania otwarte punktowane są wyższą liczbą punktów uzależnioną od stopnia trudności zadania - ilości wykonanych czynności (etapów) w celu rozwiązania zadania (np. 2, 3, 4 punkty). Egzamin uważa się za zdany, gdy zdający uzyska 30% punktów możliwych do uzyskania z rozwiązania zadań z Arkusza I. Warunek zdania egzaminu na poziomie rozszerzonym jest taki sam, ale należy najpierw zdać egzamin na poziomie podstawowym. Wynik uzyskany za zadania umieszczone w Arkuszu II nie ma wpływu na zdanie egzaminu, ale jest odnotowany na świadectwie dojrzałości. Jest to o tyle istotne, że większość uczelni przyjmuje wynik egzaminu maturalnego jako główne kryterium kwalifikacyjne na wyższe uczelnie np. Akademie Medyczne jako podstawowe kryterium kwalifikacyjne przyjmują wyniki egzaminu maturalnego z chemii, fizyki i biologii (wydział:: lekarski i stomatologia) lub biologii i chemii (farmacja oraz analityka medyczna) na poziomie rozszerzonym. Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu maturalnego zawarte są w Informatorze maturalnym z biologii (dostępny pod adresem internetowym www.cke.edu.pl). Aby przyszłych maturzystów lepiej zorientować w charakterze czekającego ich egzaminu z biologii a jednocześnie umożliwić im sprawdzenie stopnia opanowania materiału przygotowaliśmy trzyczęściowy zestaw pytań zamkniętych i otwartych:: - Podstawy z biologii. Zestawy pytań zamkniętych cz. 1 i 2 - zbiór zadań oparty na pytaniach egzaminacyjnych dotychczas występujących na egzaminach wstępnych na Akademie Medyczne i kierunki przyrodnicze. Pytania pogrupowane są w odpowiednie bloki tematyczne. - Podstawy biologii. Zestawy pytań otwartych . Zbiór ukierunkowany szczególnie pod katem nowej matury. Pytania w nim zawarte wymagają od uczniów udzielenia bądź krótkiej odpowiedzi bądź uzupełnienia luki w podanym tekście. Książka zawiera pełne odpowiedzi, na zawarte w tekście pytania, opracowane zgodnie z wymaganiami stawianymi przez CKE. Oferowane przez Wydawnictwo Medyk zestawy pytań otwartych i zamkniętych z biologii w połączeniu z repetytoriami z biologii autorstwa Jacka Danowskiego:: J. Danowski - Biologia. Repetytorium dla maturzystów i kandydatów na studia na kierunkach przyrodniczych i akademiach medycznych cz. 1-3 stanowią zestaw pomocy dydaktycznych umożliwiający dobre przygotowanie do egzaminu nie tylko przyszłych maturzystów ale również kandydatów na studia ze starą maturą i maturą zagraniczną lub międzynarodową, gdyż obowiązuje ich podczas rekrutacji na studia egzamin przedmiotowy porównywalny formą i treścią z nowa maturą (np. na wydział lekarski AM egzaminy z biologii, chemii i fizyki, na wydział farmacji czy analityki medycznej z biologii i chemii).