Niniejszy dokument jest efektem projektu:: Program dostosowawczy organizacji ochrony zdrowia w powiecie do norm Unii Europejskiej, realizowanego wspólnie przez Fundację Zdrowia Publicznego i Wałbrzyskie Starostwo Powiatowe. Program ten finansowany był z budżetu Projektu Inicjatywy Pro-europejskie (Phare). Dokument adresowany jest przede wszystkim do władz samorządowych szczebla powiatowego, jak również do menedżerów powiatowych zakładów opieki zdrowotnej. Głównym celem opracowania jest ukazanie roli samorządu terytorialnego w kreowaniu polityki zdrowotnej. W celu porównania zadań jakie zostały prawnie nałożone na polskie samorządy, przedstawiono struktury i zadania z zakresu ochrony zdrowia, jakie obowiązują w krajach Unii Europejskiej. Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Maastricht, ochrona zdrowia stanowi integralną część polityki wspólnotowej. Rada Ministrów Zdrowia sformułowała podstawowe cele polityki zdrowotnej Unii Europejskiej w następujący sposób:: przedłużanie oczekiwanego okresu życia, ograniczanie następstwa chorób lub kalectwa, popieranie zdrowego trybu życia oraz generalnie poprawa jakości życia. W poszczególnych rozdziałach dokumentu staraliśmy się przedstawić, w jaki sposób samorząd terytorialny może się włączać w realizację tak zdefiniowanych celów polityki zdrowotnej. Dokument składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawiono genezę, rozwój i organizację samorządu terytorialnego w państwach europejskich. Szczególnej analizie poddano organizację samorządu terytorialnego oraz jego zadania z zakresu ochrony zdrowia w takich krajach jak:: Wielka Brytania, Szwecja (system opieki zdrowotnej oparty o model narodowej służby zdrowia) oraz Francja i Holandia (system zdrowotny oparty o model ubezpieczeń zdrowotnych). W drugim rozdziale omówiono zadania z zakresu przystosowania polityki zdrowotnej Polski do standardów Unii Europejskiej oraz harmonizację prawa dotyczącego ochrony zdrowia do wymogów UE. Rozdział trzeci stanowi studium przypadku organizacji ochrony zdrowia w wałbrzyskim powiecie ziemskim. Przedstawiono w nim szczegółową analizę sytuacji demograficzno-epidemiologicznej populacji wałbrzyskiego powiatu ziemskiego w porównaniu ze wskaźnikami dla Polski i dla Unii Europejskiej. Ponadto omówiono powiatowe regulacje prawne w zakresie ochrony zdrowia. W końcowej części dokumentu zaproponowano kierunki polityki zdrowotnej w powiecie wałbrzyskim w obliczu kandydowania Polski do Unii Europejskiej. W opracowaniu wykorzystano materiały źródłowe i akty prawne z analizowanych krajów unijnych, jak i publikowane raporty oraz dokumenty Rady Europy, Światowej Organizacji Zdrowia i Unii Europejskiej. Dla potrzeb końcowych rozdziałów wykorzystane zostały polskie akty prawne i dokumenty prawa miejscowego ziemskiego powiatu wałbrzyskiego. Mamy nadzieję, że niniejszy dokument okaże się pomocny władzom samorządowym w planowaniu oraz realizacji zadań z zakresu ochrony zdrowia.